Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 15 (441) z dnia 1.08.2017

Obliczenie zasiłku macierzyńskiego dla pracownicy, która urodziła kolejne dziecko w czasie urlopu wychowawczego

Pracownica przebywająca na urlopie wychowawczym, udzielonym na 35 miesięcy (do połowy 2018 r.), urodziła kolejne dziecko. Czy należy podjąć wypłatę zasiłku macierzyńskiego bez przerywania urlopu wychowawczego? W jaki sposób ustalić podstawę wymiaru tego zasiłku?

Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej, pracownica, która urodzi dziecko w okresie urlopu wychowawczego nabywa prawo do zasiłku macierzyńskiego. Jest on wypłacany przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego (art. 29a ust. 1 ustawy zasiłkowej).

W celu wypłaty zasiłku macierzyńskiego pracownica powinna przedłożyć w zakładzie pracy skrócony odpis aktu urodzenia dziecka, z którego pracodawca będący płatnikiem zasiłku wykonuje kopię i potwierdza za zgodność z oryginałem (niebędący płatnikiem zasiłków przekazuje do ZUS wraz z zaświadczeniem ZUS Z-3). Jest to dokument wystarczający do wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego. Pracownica może także wnioskować o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego. Od terminu jego złożenia zależy wysokość zasiłku macierzyńskiego zarówno za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, jak i rodzicielskiego. Jeśli bowiem wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego zostanie złożony w ciągu 21 dni od porodu, to zasiłek wyniesie 80% podstawy wymiaru za okres odpowiadający obydwu urlopom. Złożenie wniosku po upływie tego terminu spowoduje, że zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i pierwszym 6 tygodniom urlopu rodzicielskiego wyniesie 100% podstawy wymiaru, a za pozostały - 60% tej podstawy.

Podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego ustala się na takich samych zasadach jak zasiłku chorobowego. Co do zasady, stanowi ją przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownicy za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku (odpowiednio za pełne kalendarzowe miesiące zatrudnienia trwającego krócej niż 12 miesięcy) - art. 36 ust. 1 i 2 ustawy zasiłkowej. Jednakże gdy bezpośrednio przed powstaniem prawa do zasiłku pracownica przez cały okres, z którego ustala się podstawę jego wymiaru, korzystała z urlopu wychowawczego (tak jak w pytaniu), do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się:

• wynagrodzenie za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, w stałej miesięcznej wysokości określonej w umowie o pracę lub
   
• przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku pracy, jeżeli otrzymuje wynagrodzenie zmienne.

Takich wyjaśnień udzielił ZUS w ust. 322 komentarza do ustawy zasiłkowej, dostępnego na stronie internetowej www.zus.pl.

Pracownica od 1 lipca 2015 r. korzysta z urlopu wychowawczego udzielonego na 35 miesięcy do 31 maja 2018 r. Kolejne dziecko urodziła 12 lipca 2017 r. i od tego dnia nabyła prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, tj. do 28 listopada 2017 r. Przed tym dniem może złożyć wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego od 29 listopada 2017 r. do 10 lipca 2018 r. (na okres od 1 czerwca do 10 lipca 2018 r. pracodawca udzieli urlopu rodzicielskiego).

Kalkulator urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego dostępny jest w serwisie www.kalkulatory.gofin.pl.

Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego należało przyjąć przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres od lipca 2016 r. do czerwca 2017 r. Ponieważ w tych miesiącach pracownica przebywała na urlopie wychowawczym, do obliczenia wysokości zasiłku przyjęto wynagrodzenie określone w umowie o pracę w wysokości obowiązującej w miesiącu nabycia do niego prawa.

Zakładamy, że pracownica nie złożyła wniosku o zasiłek za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego. W umowie o pracę ma określone wynagrodzenie w stałej miesięcznej wysokości 4.000 zł oraz premię regulaminową w kwocie 500 zł (premia jest proporcjonalnie pomniejszana za okresy pobierania zasiłków). Podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego wynosi 3.883,05 zł, według wyliczenia: (4.000 zł + 500 zł) - 616,95 zł = 3.883,05 zł.

Przyjmujemy założenia poprzedniego przykładu, z tym że pracownica z końcem lipca 2017 r. złożyła wniosek o wypłatę zasiłku za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze. Podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego za cały okres jego pobierania wyniesie 3.106,44 zł, tj. 3.883,05 zł x 80%.

Gdyby wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego złożyła po 2 sierpnia 2017 r., podstawa wymiaru zasiłku wynosiłaby:

• 3.883,05 zł za okres od 12 lipca 2017 r. do 9 stycznia 2018 r. (100%),
   
• 2.329,83 zł za okres od 10 stycznia do 10 lipca 2018 r. (60%).