Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 10 (460) z dnia 10.05.2018

Zasiłek macierzyński po ustaniu zatrudnienia

1) Pracownica zatrudniona do 20 maja br. przebywa obecnie na urlopie rodzicielskim, który zakończy się 15 lipca br. Czy po rozwiązaniu się umowy o pracę pracownicy przysługuje urlop rodzicielski i zasiłek macierzyński? Jakie dokumenty powinniśmy przekazać do ZUS? Nadmieniamy, że jesteśmy płatnikiem zasiłków.

Urlopy związane z macierzyństwem, w tym m.in. urlop macierzyński i rodzicielski, przysługują wyłącznie w okresie pozostawania w stosunku pracy. Zgodnie z art. 184 K.p., za okres tych urlopów pracownicy (pracownikowi) przysługuje zasiłek macierzyński na zasadach określonych w ustawie zasiłkowej. A zatem pracownica z pytania może korzystać z urlopu rodzicielskiego tylko do dnia zakończenia stosunku pracy, tj. do 20 maja br. Natomiast po ustaniu zatrudnienia nie będzie co prawda przysługiwał jej urlop rodzicielski, ale na mocy art. 29a ustawy zasiłkowej ma prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający pozostałej części tego urlopu (tj. do 15 lipca br.). Płatnikiem zasiłku będzie ZUS właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej do zasiłku. W tym celu pracodawca powinien złożyć do ZUS następujące dokumenty:

• odpis skrócony aktu urodzenia dziecka albo jego kopię potwierdzoną za zgodność z oryginałem,
   
• potwierdzoną za zgodność z oryginałem kopię wniosku o udzielenie odpowiednich urlopów,
   
• potwierdzoną za zgodność z oryginałem kopię oświadczenia o braku zamiaru korzystania przez drugiego z rodziców dziecka z urlopu rodzicielskiego w okresie wskazanym we wniosku albo o okresie, w którym drugi z rodziców dziecka zamierza korzystać z tego urlopu w okresie objętym wnioskiem albo potwierdzoną przez pracodawcę za zgodność z oryginałem kopię oświadczenia złożonego dla celów udzielenia urlopu rodzicielskiego,
   
• informację o stawce procentowej wypłacanego zasiłku macierzyńskiego, o ile nie została zawarta w zaświadczeniu płatnika składek Z-3.

2) Podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego przysługującego pracownicy, o której mowa w pytaniu 1, wynosi 6.040,30 zł. Czy po ustaniu zatrudnienia ZUS ograniczy jej wysokość do 100% przeciętnego wynagrodzenia?

Nie. Ograniczenie, o którym mowa, dotyczy wyłącznie zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego.

Zgodnie z art. 46 ustawy zasiłkowej, podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego nie może być wyższa niż kwota wynosząca 100% przeciętnego wynagrodzenia. A zatem w okresie od 1 marca do 31 maja 2018 r. podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego po ustaniu zatrudnienia nie może być wyższa niż 4.516,69 zł (Mon. Pol. z 2018 r. poz. 181).

Przepis art. 46 ustawy zasiłkowej dotyczący ograniczenia wysokości zasiłku chorobowego wypłacanego pracownikowi za okres po ustaniu ubezpieczenia chorobowego stosuje się także do świadczenia rehabilitacyjnego (art. 47 ustawy zasiłkowej). W związku z tym, podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego przysługującego pracownicy po ustaniu zatrudnienia, co do zasady, nie ulegnie zmianie i nadal będzie wynosiła 6.040,30 zł. Gdyby jednak w czasie zatrudnienia pracownica otrzymywała również składniki wynagrodzenia, do których zachowywała prawo w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego, to składniki te podlegałyby uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku należnego za okres po rozwiązaniu umowy o pracę. ZUS dokonałby wówczas przeliczenia podstawy jego wymiaru, co skutkowałoby podwyższeniem wysokości świadczenia.

3) Umowa o pracę pracownicy została przedłużona do dnia porodu. Czy będzie jej przysługiwał zasiłek macierzyński i ewentualnie od kiedy powinniśmy przekazać jego wypłatę do ZUS?

Zasiłek macierzyński przysługuje m.in. pracownicy, która urodziła dziecko w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego (zatrudnienia). Pracownica z pytania urodziła dziecko w ostatnim dniu ubezpieczenia (umowa była przedłużona do dnia porodu). Od tego dnia przysługuje jej zasiłek macierzyński w wymiarze odpowiadającym urlopowi macierzyńskiemu, a po jego wykorzystaniu - za okres odpowiadający urlopowi rodzicielskiemu. Przyjmując, że pracownica nie skorzystała z urlopu macierzyńskiego przed przewidywaną datą porodu, pracodawca był zobowiązany do udzielenia tego urlopu na ostatni dzień zatrudnienia (dzień porodu). Nie musi jednak wypłacać zasiłku macierzyńskiego za ten dzień. Zgodnie bowiem z wyjaśnieniem ZUS zawartym w ust. 376 komentarza do ustawy zasiłkowej, w przypadku gdy umowa o pracę z pracownicą została przedłużona do dnia porodu na podstawie art. 177 § 3 K.p., a płatnik składek byłby zobowiązany do wypłaty zasiłku macierzyńskiego tylko za 1 dzień, wypłaty tego zasiłku za cały okres może dokonać oddział ZUS. Decyzja w tej sprawie należy do pracodawcy.