Gazeta Podatkowa nr 27 (1902) z dnia 4.04.2022

Wpływ świadczenia pracy na urlopie rodzicielskim na prawo do zasiłku macierzyńskiego lub jego wysokość

Po porodzie od razu wystąpiłam do swojego pracodawcy z wnioskiem o udzielenie mi bezpośrednio po urlopie macierzyńskim pełnego wymiaru urlopu rodzicielskiego. W efekcie otrzymuję zasiłek macierzyński w wysokości 80% podstawy jego wymiaru. Mimo pełnego wymiaru czasu pracy nie zarabiałam wiele, więc i świadczenie jest niskie. Obecnie jestem na urlopie rodzicielskim, ale z uwagi na problemy finansowe zastanawiam się nad powrotem do pracy w swojej albo nawet w innej firmie. Czy jest taka możliwość? Jeżeli tak, to jaki to może mieć wpływ na pobierany przeze mnie obecnie zasiłek macierzyński?

Pracownik korzystający z urlopu rodzicielskiego może go łączyć z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu, w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. Możliwość taką przewiduje art. 182^1e Kodeksu pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.). W celu skorzystania z tego uprawnienia pracownik musi złożyć wniosek w sprawie łączenia pracy z urlopem rodzicielskim, w terminie 21 dni przed planowanym podjęciem pracy. Wymogi formalne wniosku w sprawie łączenia pracy z urlopem rodzicielskim określa § 20 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz. U. z 2015 r. poz. 2243).

Łączenie pracy z urlopem rodzicielskim nie powoduje zmiany pierwotnego wymiaru etatu pracownika - w takiej sytuacji następuje bowiem podział tego urlopu na część zagospodarowaną na pracę i część (wynoszącą co najmniej połowę wymiaru etatu) poświęconą wyłącznie na opiekę nad dzieckiem.

Wykonywanie pracy w trakcie urlopu rodzicielskiego powoduje obligatoryjne wydłużenie jego wymiaru. Wymiar części przedłużającej ustalany jest zgodnie z metodyką określoną w art. 182^1f § 2 lub § 7 K.p. Pierwszy ze wskazanych przepisów stanowi, że wymiar wspomnianej części odpowiada iloczynowi tygodni, przez które pracownik zamierza łączyć pracę z urlopem rodzicielskim i wymiaru etatu, w jakim ta praca zostanie podjęta. Regulacja ta jest stosowana, jeżeli pracownik nie zamierza świadczyć pracy w części przedłużającej. Jeżeli natomiast chce łączyć ją z pracą, wówczas zastosowanie znajduje art. 182^1f § 7 K.p.

Podjęcie pracy przez pracownicę, o której mowa w pytaniu, jest również możliwe poprzez rezygnację z urlopu rodzicielskiego w trybie art. 179¹ § 4 K.p. Konsekwencją wspomnianej rezygnacji jest jednak - w przypadku urlopu rodzicielskiego udzielonego na podstawie wniosku złożonego w ciągu 21 dni po porodzie - przepadek niewykorzystanej części tego urlopu (chyba że przejmie go ojciec dziecka).

Należy nadmienić, że przepisy Kodeksu pracy nie wprowadzają ograniczeń w zakresie możliwości podjęcia pracy w trakcie urlopu rodzicielskiego w innym niż macierzysty zakładzie pracy. Jest to dopuszczalne zarówno w ramach zatrudnienia etatowego, jak i cywilnoprawnego.

Jeśli chodzi o wpływ podjęcia pracy na zasiłek macierzyński, to należy podkreślić, iż do świadczenia tego nie ma zastosowania art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1133 ze zm.), zwanej ustawą zasiłkową. Tak więc praca świadczona w trakcie przebywania na urlopie macierzyńskim i/lub rodzicielskim nie skutkuje utratą prawa do zasiłku macierzyńskiego (patrz tabela), tak jak ma to miejsce w przypadku wykonywania pracy zarobkowej np. w okresie orzeczonej niezdolności do pracy lub wykorzystywania zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia. Przypomnijmy, iż wówczas ubezpieczony traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia.

Jeżeli jednak Czytelniczka zdecyduje się na łączenie korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego takiego urlopu - wysokość pobieranego przez nią zasiłku macierzyńskiego za sprawą art. 31 ust. 4a ustawy zasiłkowej, ulegnie zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu świadczonej pracy.

Jedynie po rezygnacji z urlopu rodzicielskiego Czytelniczka straci prawo do zasiłku macierzyńskiego od następnego dnia po zakończeniu wykorzystanej części tego urlopu. Zasiłek macierzyński, zgodnie z art. 29a ustawy zasiłkowej, przysługuje jej bowiem jedynie przez okres, w którym korzysta ona z urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego.

Przy czym, w przypadku gdy okres rezygnacji z zasiłku macierzyńskiego będzie odpowiadał okresowi urlopu rodzicielskiego:

• w pełnym wymiarze albo
• w wymiarze co najmniej 26 tygodni,

wówczas może ona otrzymać jednorazowe wyrównanie pobranego zasiłku macierzyńskiego do 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Warunkiem jest jednak niepobranie zasiłku macierzyńskiego np. przez drugiego rodzica za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w wymiarze co najmniej 26 tygodni (art. 31 ust. 4 ustawy zasiłkowej).